Το λαϊκό παραμύθι, που περιγράφει πώς ο διάβολος αποφάσισε να κλείσει την επιχείρησή του και να πουλήσει όλα του τα εργαλεία, μού άρεσε ανέκαθεν. Να τα, απλωμένα όλα στην σειρά, με ετικέτες και τιμές: ο φόβος, ο φθόνος, η μοχθηρία, η ζήλια, το μίσος, η εξαπάτηση, η ηδονή κλπ. Και ποιο, άραγε, ήταν το πιο φθαρμένο και ακριβό; Ήταν μία απλή σφήνα, που δεν την έπιανε καν το μάτι, με την ετικέτα «αποθάρρυνση».
Όταν ρωτήθηκε γιατί αυτό το εργαλείο ήταν το ακριβότερο, ο διάβολος εξήγησε ότι ήταν το πιο πολύτιμο: «Με αυτήν την σφήνα μπορώ να εισχωρήσω στην καρδιά και το μυαλό των ανθρώπων, όταν όλα τα άλλα έχουν αποτύχει. Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι και αυτό το εργαλείο μού ανήκει.» Ερωτηθείς εάν υπάρχει καρδιά, την οποία δεν μπορεί να αλώσει με την «αποθάρρυνση», απήντησε: «Υπάρχει. Αυτή, που είναι γεμάτη ευγνωμοσύνη.»
Ξαναθυμήθηκα αυτό το παραμύθι και το δίδαγμά του, κάποια στιγμή της ζωής μου, που τα χρειαζόμουν πολύ. Τότε, η υπενθύμιση της Αγίας Γραφής «και γίνεσθε ευγνώμονες» απέκτησε πολύτιμο και σημαντικότατο, για μένα, νόημα.
Βρισκόμουν σε κατάπτωση- τόσο αποκαρδιωμένη και θλιμμένη και, στη συνέχεια, άρρωστη. Ανέκαθεν, θεωρούσα τον εαυτό μου ευγνώμονα άνθρωπο, πάντα ευχαριστούσα τον Θεό για κάθε ίχνος καλού. Όμως τώρα, αναλογιζόμενη το λαϊκό παραμύθι, που σας προανέφερα, κατάλαβα ότι δεν είχα δείξει εγρήγορση ως προς τους «πειρασμούς» του διαβόλου (που, στην περίπτωσή μου, ήταν οι ύπουλες σκέψεις, που αμφισβητούσαν την παντοδυναμία του Θεού, της θείας Αγάπης). Ροκάνιζαν την σκέψη μου, μέχρις ότου, ό,τι έμενε, ήταν ένα πέλαγος αυτολύπησης.
Τι έπραξα, λοιπόν; Κατ΄αρχήν, του αντιμίλησα (ακριβώς, όπως έπραξε ο Ιησούς, όταν είπε «ύπαγε οπίσω μου, σατανά» [Ματθ.16:23]). Είπα: «Δεν μπορείς να χρησιμοποιείς την “αποθάρρυνση” εναντίον μου ούτε για ένα, ακόμη, δευτερόλεπτο!»
Αμέσως, κάθησα και έγραψα έναν κατάλογο με όλα τα πράγματα, για τα οποία ήμουν ευγνώμων. Δεν ήταν καθόλου δύσκολο και ο κατάλογος της ευγνωμοσύνης μου όλο και μάκραινε – όχι μόνον με ό,τι αφορούσε το σπίτι, την οικογένειά μου, κλπ ,αλλά, επίσης, και την προστασία του Θεού, την πρόνοιά Του και την αποκάλυψη του καλού, που είναι όλα απόρροια δική Του . Όμως, δεν βοηθήθηκα. Τώρα, που το σκέφτομαι, βλέπω ότι το έκανα τελείως μηχανικά, χωρίς «ψυχή», σαν να ήταν μία αναγκαία διαδικασία, όπως το να φτιάξουμε τον κατάλογο για τα ψώνια ή για τις δουλειές, που πρέπει να κάνω. Χρησιμοποίησα την έκφραση ευγνωμοσύνης σαν μια τεχνική «αυτοβοήθειας».
Ασφαλώς, η ευγνωμοσύνη είναι τόσο ανώτερη από ένα τέχνασμα! Η γνήσια ευγνωμοσύνη είναι ένα ολόψυχο συναίσθημα, που αναβλύζει από μία φλογερή θεϊκή έμπνευση. Σε έναν ορισμό της, που βρήκα στο λεξικό, λέει: «Η αγάπη προς τον Θεό είναι η βαθύτερη έκφραση ευγνωμοσύνης.» Αυτό είναι κάτι, που δεν γίνεται να το προσποιηθούμε.
Πλέον, πρόθυμα και με πνευματική εγρήγορση, άνοιξα το Επιστήμη και Υγεία με κλειδί των Γραφών της Μαίρη Μπέϊκερ Έντυ και είδα το εξής: «Αν είμαστε αγνώμονες για τη Ζωή, την Αλήθεια και την Αγάπη και, παρ’ όλα αυτά ευχαριστούμε τον Θεό για όλες τις ευλογίες Του, δεν είμαστε ειλικρινείς και επισύρουμε την αυστηρή επιτίμηση που ο Διδάσκαλός μας απαγγέλλει κατά των υποκριτών» (σελ. 3).
Το είχα ξαναδιαβάσει και παλιότερα και, πάντα, μου ακουγόταν αυστηρό, όμως, αν και ακόμη ηχούσαν στα αυτιά μου οι λέξεις «αγνώμονες» , «ανειλικρινείς», «επιτίμηση», «υποκριτές», τώρα, με βοηθούσε τόσο πολύ! Συνειδητοποιούσα ότι το να είμαι ευγνώμων προς την θεία Ζωή, Αλήθεια και Αγάπη- απλώς, ευγνώμων διότι ο Θεός είναι, ακριβώς, Αυτός που είναι – δεν συγκαταλεγόταν, καν, στον κατάλογό μου. Αποδείξεις της φροντίδας του Θεού συγκαταλεγόντουσαν, όχι, όμως, ο Θεός αυτός καθεαυτός. «Γιατί ;», αναρωτήθηκα.
Όπως βλέπετε, τώρα η σκέψη μου στρεφόταν αποκλειστικά και μόνον προς τον Θεό και, σύντομα, πλημμύρισε από όλα όσα ήξερα πως ο Θεός είναι – Αγάπη (πανταχού παρούσα, αγκαλιάζοντας πάντες), Αλήθεια (τρυφερή και ισχυρή), Ζωή (αυθόρμητα εκφράζοντας κάθε καλό). Τώρα, άρχισα να το αντιλαμβάνομαι και αληθινά να το αισθάνομαι - η αγάπη προς τον Θεό, επειδή είναι έτσι ακριβώς όπως είναι, αυτή είναι η βαθύτερη έκφραση ευγνωμοσύνης.
Αυτό σήμανε και το τέλος της καταπτώσεως και της αρρώστιας μου. Από τότε, η υπενθύμιση της Βίβλου «και έσεσθε ευγνώμονες» είναι για μένα πολυτιμότερη και σημαντικότερη από ποτέ. Διδάχθηκα πολλά από αυτή την εμπειρία. Έμαθα ότι η ευγνωμοσύνη είναι κάτι περισσότερο από τις ευχαριστίες, πριν το φαγητό, ή το «ευχαριστώ» για τις διακοπές. Είναι ακατάπαυστη προσευχή- μία διαρκής, αδιάπτωτη αναγνώριση και βαθειά εκτίμηση της φύσεως του Θεού, της καθοδηγήσεώς του, προστασίας και διακυβερνήσεως όλων μας.
Πολλά έχουν γραφεί και ειπωθεί από ιερείς, δόκτορες, εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς λειτουργούς, ιθύνοντες επιχειρήσεων αλλά και κοινοτήτων, για τα οφέλη, που επιφέρει η ευγνωμοσύνη στη ζωή μας και τον σύνδεσμό της με την υγεία, ευτυχία και επιτυχία. Ναι, υπάρχει αφθονία ενδείξεων, που υποδεικνύουν ότι η γνήσια ευγνωμοσύνη είναι πλήρης δυνάμεως.
Η ευγνωμοσύνη φωτίζει το σκοτάδι μας, ανυψώνει τα φορτία μας, θερμαίνει τις καρδιές μας, χαροποιεί τις μέρες μας. Επιπλέον, μας προστατεύει και μας θεραπεύει. Και ποιο καλύτερο βιβλίο, πολύ ανώτερο από κάποιο εγχειρίδιο «αυτοβοήθειας» θα μπορούσε να υπάρξει για να μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε, να καλλιεργήσουμε και να ασκήσουμε αυτήν την ωφέλιμη στάση ζωής, από την αέναη Αγία Γραφή. Το βιβλίο της των Ψαλμών είναι γεμάτο από ύμνους και προσευχές ευγνωμοσύνης προς τον Θεό, όχι μόνον για ευλογίες, που ήδη ελήφθησαν, αλλά για αυτήν ταύτη την φύση Του- για την καλοσύνη του Θεού, την δικαιοσύνη Του, αλήθεια, έλεος και κρίσεις οι οποίες παραμένουν εν ισχύϊ, αιωνίως. Για την πανταχού παρουσία Του και παντοδυναμία Του.
Η Αγία Γραφή είναι γεμάτη, ακόμα, από ιστορίες ανθρώπων, που η ζωή τους άλλαξε χάριν της ευγνωμοσύνης, οι δυσκολίες τους υπερκεράστηκαν χάριν της ευγνωμοσύνης, η υγεία τους αποκαταστάθηκε χάριν της. Αγαπώ την ιστορία του Ιακώβ, στην Παλαιά Διαθήκη, ο οποίος, αισθανόμενος ολομόναχος και αποκομμένος από κάθε καλό ,στον δρόμο της εξορίας προς την Χαράν, οραματίζεται μία σκάλα (Γένεσις κεφ.28). (Δεν έχει σημασία πόσο απομακρυσμένοι αισθανόμαστε από τον Θεό. Η χάρις του Θεού, πάντα, μας προσεγγίζει). Σ’ αυτή την σκάλα, ήλθε ένας άγγελος, ή μήνυμα από τον Θεό στον Ιακώβ- η υπόσχεση του Θεού ότι θα βρίσκεται μαζί με τον Ιακώβ οπουδήποτε κι αν πήγαινε, ότι δεν θα τον εγκατέλειπε ποτέ, ότι θα τον φρόντιζε και θα τον επανέφερε στην χώρα του.
Αυτό το ζωογόνο μήνυμα απ’ ευθείας από τον Θεό προκάλεσε τέτοιο δέος στον Ιακώβ ώστε τον παρακίνησε να ορκισθεί, αμέσως, ότι αν ο Θεός έπραττε ότι υπεσχέθη, τότε, Αυτός θα ήταν ο Θεός του. Δεν περίμενε να εκπληρώσει ο Θεός αυτές τις υποσχέσεις Του. Από εκείνη τη στιγμή, ο Θεός έγινε ο Θεός του και αυτός έγινε «ένας από τους ανθρώπους του Θεού». Ο χαρακτήρας του άλλαξε. Αργότερα, όταν επέστρεψε για να συμφιλιωθεί με τον αδελφό του, τον Ησαύ, το πρόσωπο του αδελφού του τού φάνηκε «σαν να είχε δει το πρόσωπο του Θεού». Έκλαψαν και οι δύο και συμφιλιώθηκαν (Γεν. 33:1-10).
Στην Καινή Διαθήκη, ο Ιησούς Χριστός εκφράζει ευγνωμοσύνη τόσο αυθόρμητα ώστε στρέφεται, συνεχώς, προς τον Πατέρα του με στοργική ευγνωμοσύνη και αυτή η στάση του τον έκανε να δοξάζεται σε ό,τι έπραττε. Διαβάζοντας τα τέσσερα Ευαγγέλια δεν γινόταν να μην προσέξω ότι, συχνά, ο Ιησούς ευχαριστούσε τον Θεό εξ αρχής, χωρίς να περιμένει τις ευεργεσίες του, πάντοτε εμπιστευόμενος την άπειρη καλοσύνη Του.
Πριν χορτάσει τους 5.000 ανθρώπους, ο Ιησούς ευχαρίστησε τον Θεό, το Πνεύμα, την άπειρη πηγή και δότη κάθε αγαθού. Κατόπιν, χόρτασε τους ανθρώπους με τους 5 άρτους και τα 2 ψαράκια. Έμεινε, μάλιστα και περίσσευμα (κατά Λουκάν 9: 10-17).
Ευχαρίστησε τον Θεό, πριν εγείρει τον Λάζαρο εκ νεκρών (κατά Ιωάννην 11: 41,42). Και στο τελευταίο γεύμα με τους μαθητάς του ο Ιησούς, πρώτα, ευχαρίστησε τον Θεό και, μετά, μοίρασε το ψωμί και το ποτήρι της θλίψεως (Κατά Λουκά 22:17-19).
«Κατά πάντα ευχαριστείτε. Διότι τούτο είναι το θέλημά του προς εσάς εν Χριστώ Ιησού» (Α’ Θεσσαλονικείς 5:18 ), είναι η προτροπή της Αγίας Γραφής. Είναι μία διαρκής γνώση και αγάπη του Θεού γι’ αυτό, που είναι, καθώς και για ό,τι κάνει για τον άνθρωπο. Είναι το να βλέπουμε «το χέρι Σου σε όλα τα πράγματα και όλα τα πράγματα στο χέρι Σου» (Σάμιουελ Λονγκφέλλοου, Υμνολόγιο Χριστιανικής Επιστήμης, Αρ. 134).
Αυτή η βαθειά, γερά θεμελιωμένη αγάπη προς τον Θεό έρχεται φυσικά σε κάθε έναν από μας και όλο και αυξάνει καθώς εμείς Τον κατανοούμε πληρέστερα – την απειρία Του , σταθερότητα, προσεκτικό ενδιαφέρον, βεβαιότητα. Μία τέτοια ευγνωμοσύνη δεν είναι προσποιητή. Ναι, είναι ένα συναίσθημα, αλλά ξεπερνά κατά πολύ την απλή, στιγμιαία ανθρώπινη συγκίνηση διότι υποστηρίζεται από ακλόνητη πνευματική κατανόηση.
Η Μαίρη Μπέϊκερ Έντυ, που ξεκίνησε αυτό το περιοδικό, το γνώριζε αυτό καλά. Διαβάζοντας βιογραφίες της, δεν ήταν δυνατόν να μην παρατηρήσω ότι, όσο απειλητικές κι αν ήταν οι προκλήσεις, που αντιμετώπιζε, (και αντιμετώπιζε πολλές), η σκέψη της δεν βρισκόταν στην πλευρά του «πόσο βαθύς είναι ο λάκκος μου, πόσο μεγάλα τα προβλήματά μου», αλλά βρισκόταν σταθερά στην πλευρά του «πόσο σπουδαίος είναι ο Θεός μου, ακριβώς εδώ, ακριβώς τώρα, μαζί μου»
Και αυτή η στάση της την ανύψωνε ώστε να αποδεικνύει, ξανά και ξανά, την επιβεβαίωση της Αγίας Γραφής: «Ο Θεός είναι καταφυγή ημών και δύναμις, βοήθεια ετοιμοτάτη εν ταις θλίψεσι» (Ψαλμός 46:1). Ο,τιδήποτε αρνείται την παρουσία, ισχύ και αγαθότητα του Θεού, είναι ψέμα (ένα εργαλείο του διαβόλου ή ψεύτη) χωρίς πραγματικότητα, όσο πραγματικό και μεγάλο κι αν φαίνεται. Λοιπόν, πώς αλλοιώς θα περιέγραφα την ευγνωμοσύνη ;
Η ευγνωμοσύνη είναι κάτι περισσότερο από ευχαριστίες για τις ευεργεσίες του Θεού. Είναι μία βαθειά έκφραση ευχαριστίας για τον ίδιο τον Θεό – για την παρουσία Του, υπόσταση, καλοσύνη, παντοδυναμία και πληρότητα.
Η ευγνωμοσύνη είναι κάτι περισσότερο από μία νοερή στάση. Είναι μία ιερή νοερή κατάσταση, η οποία ενθρονίζει τον Θεό στην συνείδησή μας, την οποία συνείδηση την κρατάει τόσο γεμάτη από τον Θεό ώστε δεν υπάρχει χώρος για την αποθάρρυνση ή για οποιοδήποτε άλλο από «τα εργαλεία του διαβόλου».
Τώρα, ξέρω γιατί και πώς «ευγνωμοσύνη και αγάπη θα πρέπει να παραμένουν σε κάθε καρδιά κάθε ημέρα όλων των ετών» (Μαίρη Μπέϊκερ Έντι, Εγχειρίδιο της Μητρός Εκκλησίας, σελ. 60). Η καθημερινή έκφραση ευχαριστιών στον Θεό, μόνον και μόνον διότι είναι ο Θεός, αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα .
Θέλω σε δοξολογήσει, Κύριε, εν όλη καρδία μου. Θέλω διηγηθή πάντα τα θαυμάσιά σου. Θέλω ευφρανθή και χαρή εν σοί. Θέλω ψαλμωδήσει εις το όνομά σου, Ύψιστε.
Ψαλμοί, 9:1,2.